Palmbomen

Palmea, de palmboomfamilie

Arecacea, ook wel bekend als Palmea, is een familie die bestaat uit meer dan 5000 plantensoorten. Ze behoren allemaal tot de orde van de monocotylen. Dit betekent dat de planten als zaailing een enkel blad hebben (cotyl), in tegenstelling tot de planten die horen tot de orde van de dicotylen; zij hebben als zaailing twee bladeren. De orde van de monocotylen wordt onderverdeeld in zes families:

• Coryphoideae - gelobde bladeren, enkele bloemen
• Calamoideae - hieronder vallen klimmende palmen zoals Rattans
• Nypoideae - alleen 1 palm, Nypa fruticans met drijvende zaden
• Ceroxyloideae - prachtige spiraalvormige bloemen
• Arecoideae - de grootste familie, het omvat meer dan 100 genera. Deze palmen hebben pinnate (puntige) bladeren en bloemen in groepjes van drie
• Phytelephotoideae - losstaande monopodiale bloemclusters

Waaier (palmate) palmen en veder (pinnate) palmen

Palmbomen komen wereldwijd voor in twee soorten. De meest wijdverbreide soort, die in alle woestijngebieden voorkomt, maar ook hoog in het Himalayagebergte is de waaierpalm. De bladeren van deze palm bestaan meestal uit een lange stengel (petiole) die uit de stam groeit en die aan het eind een min of meer cirkelvormige waaier van bladeren heeft. Een vederpalm heeft eigenlijk vele individuele blaadjes aan de stengel (petiole), waardoor het blad op een veer lijkt.

Butyagrus, een vederpalm, links en rechtsboven, en een waaierpalm, Trachycarpus wagnerianus rechts onder

Palmnamen

Veel palmnamen hebben een betekenis die zijn oorsprong vindt in het Latijn/Grieks of andere taal. Hieronder volgt een aantal van de bekendste:

• Trachycarpus betekent ‘ruw fruit'
• Brahea betekent niets, het is gewoon een naam
• De betekenis van Butia was oorspronkelijk stekelig
• Latijnse namen die op 'ii' of 'ensis' eindigen, geven vaak aan dat de plant van oorsprong uit een bepaald gebied komt, bijvoorbeeld ‘Phoenix canariensis’ komt van de Canarische Eilanden.

Om u verder te helpen hebben we een tabel met palmnamen, voor- en achtervoegsels samengesteld – zie palmen namen.

De geschiedenis van de palmboom

Palmfossiel uit de Kretenzische periode

Ongeveer 80 miljoen jaar geleden tijdens de laat Kretenzische periode, doken volgens de fossiele gegevens de eerste palmen op. Ongeveer 60 miljoen jaar geleden verschenen de eerste moderne soorten, die zich direct verspreidden en zeer succesvol waren. Palmen zijn altijd erg nuttig voor de mensheid geweest. De eerste nuttige palm uit de geschiedenis was de dadelpalm. Deze palm produceert dadels die een makkelijk te conserveren bron van voeding vormden tijdens lange tochten door de woestijn. En natuurlijk worden al sinds mensenheugenis kokosnoten geconsumeerd. Rattan palmen worden heel veel gebruikt om meubels en manden mee te maken, en tegenwoordig winnen we olie voor transport en verwarming uit palmen als Elais. We drinken palmwijn, gebruiken palmen voor verfstoffen en natuurlijk zetmeel in de vorm van Sago. Zo’n mooie en nuttige plant is natuurlijk zeer belangrijk voor de mens geworden; er wordt regelmatig in de Bijbel en de Koran naar verwezen en de Romeinen associeerden het met Victoria, godin van de overwinning.